Τετάρτη 22 Δεκεμβρίου 2021

Συντάξεις: Τα «κλειδιά» για σύνταξη πριν τα 62 - Αναλυτικός οδηγός για τους ασφαλισμένους

 Οι μαζικές αιτήσεις για συντάξεις ακόμη και τις τελευταίες ημέρες του έτους προέρχονται κυρίως από όσους ασφαλισμένους ανησυχούν μήπως καταργηθεί η πρόωρη συνταξιοδότηση από 1/1/2022, κάτι που το υπουργείο Εργασίας έχει ξεκαθαρίσει κατηγορηματικά.
      Στο τέλος του έτους εκτιμάται ότι θα ξεπεράσουν τις 200.000-220.000 οι αιτήσεις για την λήψη κύριας σύνταξης καταγράφοντας αύξηση έως και 30%, όταν το 2020 υπεβλήθησαν 161.719 και το 2019 ήταν 165.944.
      Ας δούμε όμως ποια είναι τα σημεία-κλειδιά για τη σύνταξη πριν τα 62, ενόψει των αλλαγών που επέρχονται από το νέο έτος:
1.  Από την 1η Ιανουαρίου 2022, «κλειδώνουν» τα όρια συνταξιοδότησης (62 έτη με 40 χρόνια ασφάλισης και 67 έτη με 15 χρόνια ασφάλισης), μια μεγάλη μερίδα ασφαλισμένων επιλέγει να καλύψει τις τωρινές, πιο ευνοϊκές προϋποθέσεις που απαιτούνται και να βγει στη σύνταξη πριν αλλάξει ο χρόνος.
   Οι μαζικές αιτήσεις συνταξιοδότησης προέρχονται κυρίως από όσους ασφαλισμένους ανησυχούν μήπως καταργηθεί η πρόωρη συνταξιοδότηση από 1/1/2022, κάτι που το υπουργείο Εργασίας έχει ξεκαθαρίσει κατηγορηματικά.
2. Όσοι ασφαλισμένοι πληρούν τις προϋποθέσεις για να συνταξιοδοτηθούν το 2021 μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμα τους και τα επόμενα χρόνια, προσαυξάνοντας το ποσό της σύνταξής τους εφόσον παραμείνουν στην αγορά εργασίας. Όποιος ασφαλισμένος έχει θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης μέχρι 31/12/2021, μπορεί να το ασκήσει οποτεδήποτε χωρίς κανένα περιορισμό.
Αυτό ισχύει για τις παρακάτω περιπτώσεις:
  • Όσοι ασφαλισμένοι θεμελίωσαν δικαίωμα συνταξιοδότησης μέχρι τις 18/08/2015 μπορούν να υποβάλλουν οποτεδήποτε το αίτημα συνταξιοδότησης τους και μετά την 01/01/2022, χωρίς κανένα περιορισμό ή αύξηση ορίων συνταξιοδότησης.
  • Όσοι ασφαλισμένοι κατοχυρώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης μεταξύ 19/8/2015 έως 31/12/2021 μπορούν να ασκήσουν και αυτοί οποτεδήποτε το δικαίωμα τους, και μετά την 1/1/2022 και συγκεκριμένα όταν συμπληρώσουν το νέο (μεταβατικό) όριο ηλικίας.
3. Δεν μπορούν να συνταξιοδοτηθούν όσοι ασφαλισμένοι δεν θεμελίωσαν ή κατοχύρωσαν συνταξιοδοτικό δικαίωμα πριν τις 31/12/2021.
4. Από 01/01/2022 όλοι συνταξιοδοτούνται με τους εξής βασικούς κανόνες:
  • α. Στο 67 ο έτος της ηλικίας με τουλάχιστον 15 έτη ασφάλισης ή 4.500 ημέρες ασφάλισης ή
  • β. Στο 62 ο έτος της ηλικίας με τουλάχιστον 40 έτη ασφάλισης ή 12.000 ημέρες ασφάλισης ή
  • γ. Στο 62 ο έτος της ηλικίας και τις εκάστοτε ημέρες ασφάλισης που απαιτούνται για μειωμένη σύνταξη, όπου αυτή προβλέπεται,
  • δ. Συνεχίζουν να ισχύουν ειδικότερες προβλέψεις για συγκεκριμένες κατηγορίες ασφαλισμένων (στρατιωτικοί, βαρέα και ανθυγιεινά κ.λπ.).
5. Το δικαίωμα για αναγνωρίσεις πλασματικών χρόνων ασφάλισης εξακολουθεί να ισχύει κανονικά και δεν καταργείται μετά την 1/1/2021. Η μεγάλη πλειοψηφία των ασφαλισμένων κάνουν χρήση πλασματικών ετών για να συνταξιοδοτηθούν νωρίτερα από το κανονικό. Αιτήσεις εξαγορών ή αναγνώρισης πλασματικών χρόνων με σκοπό τη θεμελίωση δικαιώματος μπορούν να υποβληθούν οποτεδήποτε, είτε μαζί με την αίτηση συνταξιοδότησης είτε μεταγενέστερα ή ακόμη και νωρίτερα από αυτήν.
Η εξόφληση μπορεί να γίνει είτε εφάπαξ με έκπτωση είτε με δόσεις ή ακόμη και με παρακράτηση από τη σύνταξη.
      Μεγάλες κερδισμένες είναι οι μητέρες καθώς – υπό προϋποθέσεις – μπορούν να ανοίξουν την πόρτα εξόδου έως και 9 χρόνια γρηγορότερα, ενώ οι άνδρες αποχωρούν μέχρι και 6½ χρόνια νωρίτερα από τα γενικά όρια ηλικίας. Οι ασφαλισμένοι μπορούν να επιλέξουν τι είδους πλασματικά χρόνια θα αναγνωρίσουν ή θα εξαγοράσουν, όπως για παράδειγμα χρόνος για τα τέκνα, τις σπουδές, τα κενά ασφάλισης αλλά και τη στρατιωτική θητεία των ανδρών.
    Ο χρόνος στρατιωτικής υπηρεσίας είναι ο μόνος πλασματικός χρόνος που μπορεί να εξαγοραστεί ώστε να συνυπολογιστεί σε οποιαδήποτε κατηγορία συνταξιοδότησης ανδρών και να οδηγήσει σε αύξηση της ανταποδοτικής σύνταξης.
     Να σημειωθεί ότι με τη χρήση των πλασματικών ετών, δίνεται η δυνατότητα σε μια μεγάλη ομάδα ασφαλισμένων να κατοχυρώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τα όρια ηλικίας και τους χρόνους ασφάλισης που ίσχυαν πριν το 2015.
     Βέβαια, βάσει της νομοθεσίας, μπορούν να εξασφαλίσουν το εν λόγω όριο και μετά την 1/1/2022.
Προσοχή όμως! Σε κάθε περίπτωση, αλλάζει το κόστος εξαγοράς καθώς:
  • στο Δημόσιο, ανάλογα με το έτος υποβολής της σχετικής αίτησης, το κόστος μπορεί να είναι από 6,67% έως 20% των συντάξιμων αποδοχών
  • στην ασφάλιση των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα είναι στο 20% επί των μεικτών αποδοχών του τελευταίου μήνα πριν από τον μήνα υποβολής της σχετικής αίτησης
  • στην ασφάλιση των αυτοαπασχολούμενων και των ελεύθερων επαγγελματιών είναι στο επίπεδο της εισφοράς κύριας σύνταξης της ασφαλιστικής κατηγορίας που έχει επιλεχθεί το έτος υποβολής της αίτησης εξαγοράς.
    Η εξόφληση μπορεί να γίνει είτε εφάπαξ είτε με δόσεις. Η επιλογή της εξόφλησης με παρακράτηση από τη σύνταξη γίνεται μόνο στην περίπτωση που ο ασφαλισμένος επιλέξει να υποβάλει την αίτηση εξαγοράς μαζί με την αίτηση συνταξιοδότησης. Για τους δημόσιους υπαλλήλους και μόνο για αυτούς, η εξόφληση του κόστους των πλασματικών ετών γίνεται με παρακράτηση από τη σύνταξη καθώς δεν είναι εφικτή η έκδοση σχετικών αποφάσεων εξαγοράς νωρίτερα.
     Από απόψεως κατοχύρωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος, επομένως, τα πλασματικά έτη είναι ο σημαντικός παράγοντας που μπορεί να κάνει την ειδοποιό διαφορά καθώς σε άθροιση με τον πραγματικό χρόνο ασφάλισης οδηγεί στο κλείδωμα των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης.
6. Χρειάζεται προσοχή για όσους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα επιθυμούν να συνταξιοδοτηθούν με μειωμένη σύνταξη με προϋποθέσεις του πρ.ΙΚΑ. Κι αυτό γιατί είναι απαραίτητο να έχουν 100 ένσημα κάθε έτος τα τελευταία πέντε χρόνια, προτού κάνουν αίτημα συνταξιοδότησης. Οι ημέρες ασφάλισης δεν είναι απαραίτητο να είναι πραγματικές. Μπορούν να συμπληρωθούν με επιδοτούμενες ημέρες ανεργίας από τον ΟΑΕΔ ή με προαιρετική ασφάλιση.

Δεν υπάρχουν σχόλια: